Najważniejsze, by szybko wychwycić zły stan chorego i w porę zainterweniować, by nie było konieczności umieszczania go w szpitalu – mówi Wojciech Sołtys, psychiatra, zastępca dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 4 w Bytomiu ds. Centrum Zdrowia Psychicznego. Dlatego w Bytomiu kładziemy nacisk na współpracę szpitala i miejskich instytucji zajmujących się opieką społeczną w terenie.
Działające od grudnia ubiegłego roku CZP zmienia formę opieki nad pacjentem. Po pomoc można się tu udać bez kolejki i bez skierowania. Specjaliści czekają w Punkcie Zgłoszeniowo-Koordynacyjnym (PZK), gdzie plan leczenia opracowywany jest jeszcze tego samego dnia. Z pracownikami CZP kontaktują się również osoby z otoczenia osoby chorej, prosząc o wsparcie. Zgłoszenia dotyczą również pomocy w załatwieniu spraw socjalnych, objęciu opieką poszpitalną pacjenta, monitorowaniu procesu leczenia, wsparcia i terapii ze strony psychologów. W środowisko zamieszkania pacjenta jadą członkowie Zespołu Lecznictwa Środowiskowego – terapeuci środowiskowi- mówi Katarzyna Kowolik-Kałuża, kierownik ZLŚ. Terapeuta ma również możliwość wejścia do domu razem z lekarzem, psychologiem albo pielęgniarką.
Jak tłumaczy Katarzyna Kowolik-Kałuża, zdarza się, że pacjent stwarza zagrożenie dla swojego życia lub życia i zdrowia innych osób, a nie jest świadomy swojego stanu i nie wyraża zgody na leczenie. Wówczas w środowisku działania podejmują również pracownicy ZLŚ w ramach Zespołu Psychiatryczno-Środowiskowego Miejskiego Ośrodka pomocy Rodzinie w Bytomiu. To specjaliści pracy socjalnej ds. osób z zaburzeniami psychicznymi. Podejmują interwencję po zgłoszeniu policji, sąsiadów, pracowników administracji czy rodziny pacjenta. W ramach współpracy z CZP, w uzasadnionych przypadkach, w środowisko z pracownikami socjalnymi wchodzi lekarz psychiatra.
Jeśli lekarz uzna, że jest to konieczne, zostają podjęte kroki w kierunku sporządzenia do sądu wniosku o leczenie przymusowe lub przyjęcie bez zgody do Domu Pomocy Społecznej, niemniej jednak zespół specjalistów robi wszystko, by pacjent sam podjął decyzję o leczeniu.
Najważniejsza jednak jest praca, jaką wykonują psychologowie i terapeuci środowiskowi w domach pacjentów. Otrzymujemy zgłoszenia do osób, które nie są w stanie wyjść z własnych czterech ścian – tłumaczy Agnieszka Gołębiowska-Szypuła, psycholog. Przyczyny są różne. Na przykład zły stan psychiczny po chorobach. Jedną z moich pacjentek jest sześćdziesięciolatka po udarach. Wymaga nie tylko rehabilitacji poudarowej, ale również wsparcia psychologicznego. Prowadzę tę terapię w jej własnym domu, a konieczność udzielenia pomocy zgłosiła rodzina chorej.
Choroby, na jakie cierpią pacjenci, do których wzywani są członkowie ZLŚ, są różne. Najczęściej jest to schizofrenia, choroby afektywne dwubiegunowe, zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia osobowości, depresja, powikłania wieloletnich uzależnień.
Głównym założeniem Centrum Zdrowia Psychicznego jest leczenie chorego jak najbliżej domu, w jak najwcześniejszej fazie choroby. Osoby, które zostają objęte opieką Zespołu Lecznictwa Środowiskowego otrzymują nie tylko diagnozę, ale i terapię – CZP zapewnia także domowe wizyty lekarzy psychiatrów, istnieje możliwość otrzymania recepty, a nawet podania leku np. w formie zastrzyku o przedłużonym działaniu. Wsparciem psychologicznym zostają objęci również bliscy pacjenta – rodzina, opiekunowie.
Po pierwszych trzech miesiącach od uruchomienia CZP już widać pierwsze efekty – mówi Wojciech Sołtys. Dzięki pracy ZLŚ i PZK, liczba pacjentów hospitalizowanych w Całodobowym Oddziale Psychiatrii zmalała względem poprzedniego roku o niemal 20%.
